...Trst ne damo: Jugoslavija i Tršćansko pitanje 1945–1954.

Sudbina grada Trsta i Tršćanska kriza, koja je trajala od maja 1945. do sklapanja Londonskog memoranduma u oktobru 1954, bila je najosjetljivija mirnodopska dionica u odnosima dviju država, Italije i Jugoslavije, i nekoliko nacija, prije svega italijanske, slovenske i hrvatske. […] Tenca Montini iznova interpretira, podsjeća i objašnjava što se u deset godina događalo između dvije države, dva bloka, a onda i posebne, neovisne, ali i dalje, socijalističke države, u deset poratnih godina. Tekst je to koji govori o sukobljavanju Zapada i Istoka, raspravama o pravu naroda na samoopredjeljenje, ali i razmišljanjima o ratnom plijenu, kazni i nagradi, odnosu velikih i malih nacija, krivim odlukama u prošlosti, odgovornosti za ratne zločine, spremnosti na žestoki otpor, karizmatičnim vođama.

Iz predgovora Tvrtka Jakovine

Istorija odnosa Jugoslavije i Italije nakon Drugog svetskog rata

...Trst ne damo: Jugoslavija i Tršćansko pitanje 1945–1954. otkriva istoriju odnosa Jugoslavije i Italije nakon Drugog svetskog rata. Sudbina Trsta i kriza koja je izbila 1945. godine predstavljaju jedno od najosetljivijih poglavlja u posleratnim odnosima između dve susedne države. Autor Federico Tenca Montini u ovoj knjizi iznova interpretira događaje iz tog perioda, podsećajući i objašnjavajući kompleksne odnose između Italije i Jugoslavije, ali i šire — između Zapada i Istoka.

Poseban akcenat stavljen je na pravo naroda na samoopredeljenje, ratne posledice, odgovornost za ratne zločine i način na koji su karizmatični vođe oblikovali politiku tog vremena. Knjiga je dragocen izvor za razumevanje ne samo regionalne istorije već i šireg konteksta Hladnog rata i sudbine malih naroda u periodu nakon velikih sukoba.