POSEZANJE ZA SVETSKOM MOĆI - politika ratnih ciljeva carske Nemačke 1914-1918

Kapitalna i autoritativna istorijska studija najvećeg i najuticajnijeg nemačkog istoričara XX veka, Frica Fišera, koja se sada po prvi put objavljuje na srpskom jeziku, neprocenjivo je zaveštanje u utvrđivanju pravih i argumentovanih uzroka izbijanja Velikog rata.

Namenjena akademskoj, stručnoj i širokoj javnosti koja želi uravnotežen uvid, a do sada nije imala prilike da nešto slično pročita, ova studija je vrhunski obrazac dubioznog istraživanja, analitičkog uma, akademske samosvojnosti, vrsnog prezentovanja materije i iznošenja jasnih i nedvosmislenih zaključaka. Kao što je to Tukidid činio sa Atinjanima u svojoj Istoriji peloponeskih ratova, Fric Fišer se krajnje objektivno i podrobno bavi Nemačkom i Nemcima u sam osvit i tokom Velikog rata, te naučnički hladno i bez oprosta opisuje ekspanzionističke i imperijalističke ratne ciljeve (sa naglaskom na teritorijalnim ciljevima), istovremeno dokazujući namere Nemačke da ujedini entitet Srednje Evrope u ekonomski i geopolitički savez pod njenom hegemonijom čime bi parirala ostalim imperijama tog doba.

Premda se u pisanju dela Fišer koristio isključivo primarnim izvorima (diplomatska korespondencija, cirkularne note, zapisnici sa konferencija vojnih i političkih vođa, epistolarna zaostavština, govori i dr.) u cilju utemeljenosti izložene materije, odsustva bilo kakve naklonjenosti i neizricanja bilo kakve osude – knjiga je izazvala žestoke kontroverze, kako u samoj Nemačkoj, tako i u Evropi, a njene revizionističko-političke odjeke i implikacije možemo i danas, na žalost, pročitati.

Metodično i iscrpno, knjiga “Posezanje za svetskom moći – politika ratnih ciljeva carske Nemačke 1914–1918” ističe kako su se kompleksni uzroci – suštinski autokratska država, nerazvijene demokratske institucije, tradicionalni pruski militarizam, vidna sklonost ka predodređenoj sudbini dominacije nad svetom, osećaj inferiornosti i neodređenosti zbog trenutnog stanja stvari – ujedinili u nemačkoj javnosti zarad davanja podrške ratnim naporima i agresivnoj politici njihove vlade.

Ne manje bitno, samo dokazujući povezanost istorijskih dešavanja i tačnost odrednice istorije kao “učiteljice života”, knjiga implicira i sve ono što je u nemačkom narodu i vojsci (osećaj izdaje, razočarenja i neuspeha u epilogu Velikog rata) posledično dovelo do posejavanja semena zla i njegovog klijanja 20 godina kasnije u drugom, mnogo većem konfliktu.

Knjiga je opremljena i ingenioznim uvodnim tekstom akademika Milorada Ekmečića.