DERVIŠ I SMRT

Stari princip dobra i zla, reci ce jednom u razgovoru Mesa Selimovic (1910-1982) - svjetla i tmine -, andjela i djavola, osnova je svih religija i vecine filozofskih sistema, zato sto mu je osnova u zivotu. Samo, ja se priklanjam onima koji smatraju da dobro i zlo nisu odvojeni i mehanicki suprotstavljeni. Oni su neodvojive covjekove osobine i veoma su izmijesane, kao mirisi. Moje nastojanje da izbjegnem jedan nacin,, jedno raspolozenje, jednu fakturu, jedan smjer, proizilazi iz cinjenice koju je lako uociti. Zivotne pojave su sinhronizo-vane, istovremene, postoji i smijeh i plac, i radost i tuga, i smrt i radjanje, toliko smijesani, da ih ne mozemo razdvojiti ako ne zelimo da im oduzmemo autenticnost. Gotovo je apsurdno, recimo, pisati ljubavni roman, ili filozofski ili drustveni, jer je to parcelisanje zivota, apstraktno i shematsko. I ljubav i drustvena zainteresovanost i filozofska misao o svemu sto nam se dogadja, i mnogo sta drugo, postoji u isto vrijeme, u istom covjeku, kao oblik raznih i raznovrsnih manifestovanja, njegovog moguceg i stvarnog bogatstva". Vrednost romana "Dervis i smrt", razume se, nije u tome sto nam ovo saznanje ponovo izlaze u intelektualnom obliku, no u to-me sto ga cini umetnicki uverljivim.